Piotr Koziarz
Muzeum Armii Krajowej w Krakowie pozyskało dwa rozkazy – awansowy i odznaczeniowy – wydany w Zgrupowaniu „Warta” 1 lipca 1945 roku dla Antoniego Kujbidy ps. „Jędrek”. Tego typu dokumenty są ogromną rzadkością na rynku antykwarycznym.
Muzealia ofiarował Wacław Kujbida – syn wyróżnionego w rozkazach żołnierza Armii Krajowej. Małopolskie (fot. Muzeum Armii Krajowej) Dworce Autobusowe sfinansowały konserwację w klinice papieru. Oba dokumenty są wyjątkowe , ponieważ dotyczą jednostki powstałej na czas akcji „Burza” i znana jest historia związanego z nimi żołnierza. Do końca września przekazane pamiątki będzie można oglądać na wystawie czasowej „Niezłomni / historie wyklęte”, w dalszej perspektywie trafią one na wystawę stałą.
Zgrupowanie „Warta” powstało we wrześniu 1944 roku na Rzeszowszczyźnie i tam działało pod dowództwem ppłk. Franciszka Rekuckiego ps. „Topór”. Oddział przygotowany był do spodziewanych walk o Lwów z Ukraińską Powstańczą Armią, dlatego wśród 1500 żołnierzy znajdowali się akowcy z obszaru lwowskiego. Jednostka została rozwiązana 1 lipca 1945 roku.
Antoni Ryszard Kujbida ps. Jędrek” (fot. Archiwum KN) urodził się 15 stycznia 1925 roku w Bednarowie w powiecie stanisławowskim. Po wstąpieniu do Zgrupowania „Warta” został dowódcą Drużyny Dywersji w Przemyślu i Łukaczewie. Po rozwiązaniu oddziałów do lipca 1946 roku działał konspiracyjnie w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” we Wrocławiu i Świdnicy. W 1948 roku zdał egzamin na Wydział Architektury Akademii Górniczo-Hutniczej, a następnie pracował jako architekt w Krakowie. Jak wynika z akt aparatu bezpieczeństwa, od momentu ujawnienia się w 1947 aż do 1964 roku Urząd Bezpieczeństwa nieustannie inwigilował go i namawiał do współpracy. Od 1962 roku wraz z rodziną starał się o wyjazd na stałe do USA, gdzie mieszkał jego brat Konstanty – podczas II wojny światowej pilot w 121 Eskadrze Myśliwskiej a następnie w Dywizjonie 308. Mimo, że w 1964 roku Antoni Kujbida otrzymał amerykańskie wizy, władze PRL odmówiły wydania paszportów, ponieważ nie zgodził się on na podpisanie deklaracji współpracy jako Wywiadowca za granicą. Zmarł w 1965 roku.
Dokumenty i ich historia zostały oficjalnie zaprezentowane podczas spotkania z okazji 70. rocznicy utworzenia Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” 2 września 2015 roku.