Przeskocz do treści

andrzejkalinowskiAndrzej Kalinowski

Pierwsza wzmianka o Pelplinie pochodzi ze stycznia 1274 roku. Wtedy to książę pomorski Mestwin II podarował OO. Cystersom ówczesną wieś o tej nazwie, a ci przybyli do Pelplina z Doberan w Meklemburgii. Było to w październiku 1276 roku. Zaczęto wówczas budować klasztor i kościół.

cystersipelplin1Wiek XIII i XIV był dla klasztoru okresem względnego spokoju i dobrobytu. Klasztor stanowiła trójnawowa bazylika z nawą poprzeczną i prostokątnym prezbiterium. Całość była i jest wybudowana z cegły. Jest to jeden z niewielu tak olbrzymich kompleksów kościelno-klasztornych z okresu średniowiecza wybudowanych z cegły a zachowanych w Polsce. Klasztor leży nad rzeką Wierzycą. Od południa dobudowano czteroskrzydłowe krużganki a w środku powstał dorodny wirydarz. Z krużganków wchodziło się do różnych pomieszczeń takich jak: kapitularz, refektarz, rozmównica i sypialnie dla mnichów. Klasztor otoczony był zabudowaniami gospodarczymi, ogrodami i polami uprawnymi. Wszystko to służyło regule zakonu „Ora et Labora” co dzisiaj - dla nas współczesnych – może znaczyć „ile modlitwy tyle pracy”.

cystersipelplin2Losy klasztoru zmieniają się w wieku XV. Wiele szkód wyrządzały mu wojny z zakonem krzyżackim w latach 1410-1411, następnie napady husytów w 1433 roku. Ci ostatni spowodowali zniszczenie miasta i jego rabunek. Niedługo potem wojna trzynastoletnia 1454-1466 przyniosła klasztorowi niepowetowane straty. Zniszczeniu uległo prawie całe wyposażenie kościoła. Król Kazimierz Jagiellończyk w 1479 roku przekazał pokaźną kwotę aby wynagrodzić poniesione straty w wyniku tychże wojen. Wtedy to wzniesiono nowy ołtarz główny który to za rządów opata Sanderusa został konsekrowany.

cystersipelplin3Później nastąpiły czasy związane z wystąpieniem Lutra i klasztor próbowano kilkakrotnie rozwiązać. Następnie wojna ze Szwedami i nowe niebezpieczeństwa. Jak by tego było mało, niebawem nastąpiły rozbiory i tak, najpierw w 1772 roku nastąpiła sekularyzacja majątków klasztornych zarządzona przez władze pruskie, w 1810 roku zabroniono przyjmować nowicjuszy do klasztoru, aż wreszcie w 1823 roku z polecenia króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III opactwo pelplińskie przestaje istnieć. W późniejszych latach powołano seminarium duchowne, dokonywano różnych przeróbek w obiektach potrzebnych do innych celów. Taki okres dotrwał do zakończenia II wojny światowej.

cystersipelplin4W latach pięćdziesiątych przystąpiono do gruntownej odnowy i odbudowy całego kompleksu seminarium. Pożogi wojenne pozostawiły po sobie wiele negatywnych zjawisk w całym kompleksie zabytków. Wielkie straty w księgozbiorze (korniki!), wilgoć, popękane mury, powypadane okna i witraże, w sumie dawało to przerażający widok. Ale wiele lat pracy różnych ludzi i całych zespołów specjalistów doprowadziło do tego, że dzisiaj mamy pięknie odnowiony kościół i klasztor wraz ze wspaniałym seminarium i bardzo ciekawym muzeum diecezjalnym. W kościele klasztornym i krużgankach znajdują się unikalne zbiory stalli zakonnych z różnych okresów i w bardzo dobrze zachowanym stanie. Malowidła ścienne i obrazy. Jako ciekawostkę należy podać, że obecny plan kościoła i klasztoru swoim rozkładem i funkcjonalnością bliźniaczo przypomina naszą, krakowską Mogiłę.

cystersipelplin5Najcenniejszym okazem muzealnym dla zwiedzających jest obecnie udostępniona (po wielu latach konserwacji) oryginalna Biblia Gutenberga, dwutomowe dzieło, wydane drukiem w Moguncji w latach 1453- 1455. Jest to jedyne takie dzieło w Polsce i jedno z 47 egzemplarzy na świecie. Ponadto bogate zbiory malarstwa, rzeźby, obrazów zarówno w kościele jak i w muzeum zachęcają, pociągają do zwiedzania tego naprawdę uroczego miejsca. Obecny kościół jest w stylu neogotyckim. Bardzo gorąco namawiam do odwiedzenia tego opactwa. Naprawdę warto tu przyjechać. Pelplin, miasto diecezjalne, leży 50 kilometrów na południe od Gdańska.

Zapraszam Państwa do obejrzenia całego fotoreportażu składającego się z 58 zdjęć:
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/16Listopada2014