Przeskocz do treści

24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Z tej okazji Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej prezentuje wystawę plenerową poświęconą bohaterskim postawom Polaków, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc Żydom, niejednokrotnie płacąc za to najwyższą cenę.

Okres niemieckiej okupacji to czas terroru na niespotykaną wcześniej skalę. Celem Niemców było zredukowanie Polaków do rangi podludzi, którzy mieli pracować i świadczyć usługi na rzecz „rasy panów”. Szczególnie okrutne prześladowania wymierzone były w osoby pochodzenia żydowskiego. Szykany, które rozpoczęły się z chwilą wtargnięcia Niemców na ziemie Polski, szybko ulegały drastycznemu zaostrzeniu, aż do decyzji o systematycznej eksterminacji Żydów.

Pomimo tego, że za pomoc niesioną Żydom groziła kara śmierci, wielu Polaków nie pozostało obojętnych na los prześladowanych współobywateli i zrobiło co w ich mocy, aby ocalić znajomych, sąsiadów, a czasem przypadkowe osoby, które w dramatycznych okolicznościach zwróciły się z prośbą o ratunek. Właśnie takich cichych bohaterów upamiętnia wystawa, którą można oglądać na ogrodzeniu przed siedzibą Ministerstwa Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich.

Tworzą ją przede wszystkim zdjęcia konkretnych osób, świeckich i duchownych, polskich rodzin, które ukrywały Żydów, pomagały im w ucieczce z gett, dostarczały żywność, pieniądze, lekarstwa, fałszywe dokumenty. Dzięki nim wielu Żydów skazanych na pewną śmierć ocalało. Część przedstawionych na zdjęciach Polaków podzieliła los tych, którym starali się uratować życie - zostali zamordowani wraz z ukrywanymi przez siebie Żydami.

Wystawa przypomina również o działalności Rady Pomocy Żydom „Żegota”, jedynej podziemnej organizacji w okupowanej Europie, której celem było niesienie pomocy ludności żydowskiej. Nie zapomniano także o polskich dyplomatach, którzy ratowali Żydów poza granicami kraju. Warto wspomnieć, że w Dolince Szwajcarskiej, tuż obok budynku Ministerstwa Sprawiedliwości przy ul. Chopina 1, znajduje się pomnik upamiętniający przedstawionego na wystawie Henryka Sławika, którego działaniom na Węgrzech życie zawdzięcza ok. 5000 Żydów.

Wykorzystane w ekspozycji fotografie pochodzą m.in. z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum w Przeworsku, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Państwowego w Krakowie, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz ze zbiorów prywatnych.

„Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat” – to zdanie widnieje na medalu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, który nadaje Instytut Yad Vashem na wniosek ocalonych z holokaustu Żydów. Ponad jedna czwarta spośród wszystkich osób, którym przysługuje ten zaszczytny tytuł to Polacy. Wielu Sprawiedliwych odnajdziemy na tworzących ekspozycję zdjęciach. Wystawa przypomina nam właśnie o tych, którzy dla ratowania drugiego człowieka gotowi byli położyć na szali własne życie i życie swoich najbliższych.

Biuro Komunikacji i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości

Tekst i zdjęcia za: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/wystawa-plenerowa-polacy-ratujacy-zydow-w-czasie-ii-wojny-swiatowej

kazimierzbartelKazimierz Bartel

24 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów z rąk Niemców. 23 marca 2018 roku, w gmachu Poczty Głównej przy ul. Westerplatte 20 otwarto wystawę Instytutu Pamięci Narodowej "Żegota — Rada Pomocy Żydom" w 75. rocznicę powołania organizacji. Ryzykując własnym życiem - Polacy - uczestnicy akcji Żegoty ocalili od niemieckiej zagłady co najmniej kilka tysięcy Żydów: https://photos.app.goo.gl/2Qi4016IrSmCyknu2

michalciechowskimkujazdowskiMichał Ciechowski, Michał Kazimierz Ujazdowski

Informacja prasowa

W rocznicę wyzwolenia obozu w Oświęcimiu-Brzezince i w Dniu Pamięci o Ofiarach Holocaustu nie możemy zapomnieć o złożeniu szczególnego hołdu Polakom, którzy ratowali Żydów skazanych na Zagładę.

20140127zegota1W rocznicę wyzwolenia obozu w Oświęcimiu-Brzezince i Dniu Pamięci o Ofiarach Holocaustu powinniśmy wyrazić szczególny hołd Polakom, którzy ratowali Żydów skazanych na Zagładę. Heroizm Polaków zaangażowanych w niesienie pomocy Żydom jest jedną z najpiękniejszych kart polskiego dziedzictwa historycznego. Przypomnieć wypada, że nasi Rodacy nieśli pomoc pomimo zagrożenia karą śmierci i drastycznych represji, które nie obowiązywały w takim kształcie na terenach innych państw europejskich okupowanych przez Niemcy. Wielu Polaków skazano na śmierć w odwecie na niesioną pomoc. Trzeba podkreślić, że w dzieło solidarności wobec Żydów zaangażowało się wiele tysięcy Polaków, przy czynnym wsparciu ze strony Rządu RP na Wychodźstwie i Polskiego Państwa Podziemnego. Rada Pomocy Żydom „Żegota” była strukturą działający przy Delegacie Rządu na Kraj.

20140127zegota2Bohaterstwo Polaków miało sens uniwersalny przywracało wiarę w godność i sprawiedliwość. Dlatego też hołd składany Polakom niosącym pomoc Żydom musi być ważnym składnikiem pamięci o ludobójstwie dokonanym przez Niemców w II Wojnie Światowej. Zadaniem polskich władz publicznych jest dbałość o to, by wiedza o heroizmie ludzi niosących pomoc skazanym na Zagładę docierała stale do wspólnoty międzynarodowej. To bardzo niedobrze, że nie ma w tej dziedzinie systematycznie zaplanowanych kampanii informacyjnych w sferze dyplomacji. To z kolei jest nieodzowne jeśli chcemy, by sprzeciw wobec kłamstwa o „polskich obozach śmierci” miał nie tylko podstawę w polskim prawie, ale w przyszłości stał się także częścią ochrony pamięci o ludobójstwie w skali międzynarodowej.

Parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości przed uroczystościami w Brzezince złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą działalność krakowskiego oddziału Rady Pomocy Żydom („Żegota”).

Poniżej linka do fotoreportażu upamiętniającego uroczystość. Autorami zdjęć są pp. Michał Ciechowski (fot. 1-6) i Kazimierz Bartel (fot. 7-32):
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/27Stycznia2014