Minister Edukacji i Nauki
dr hab. Przemysław Czarnek
Al. J. Ch. Szucha 25
00-918 Warszawa
Szanowny Panie Ministrze,
Porozumienie Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie oceniło bardzo pozytywnie Pana decyzję o odwołaniu dyrektor Departamentu Podręczników, Programów i Innowacji MEN Aliny Sarneckiej, odpowiedzialnej między innymi za podstawy programowe i treści zawarte w podręcznikach. Od 2014 roku apelowaliśmy do kolejnych Ministrów Edukacji Narodowej o poprawę poziomu podręczników do historii Polski wiek XX. Jako wyjątkowo negatywny przykład wymienialiśmy podręcznik „Poznać przeszłość. Wiek XX” autorstwa Stanisława Roszaka i Jarosława Kłaczkowa, Wydawnictwo „Nowa Era” dopuszczony do użytku w szkołach ponadgimnazjalnych (wtedy). Podręcznik ten był pełny błędów faktograficznych, przemilczeń i manipulacji. Zamiast wycofania tego podręcznika ze szkół ponadpodstawowych otrzymywaliśmy odpowiedzi, że został napisany zgodnie z podstawą programową i miał pozytywne opinie rzeczoznawców, a błędy faktograficzne zostaną poprawione w niesprecyzowanym terminie. Dlatego należy dokonać przeglądu poziomu wszystkich obowiązujących obecnie w szkolnictwie podręczników do historii we wszystkich szkołach średnich. I nie tylko chodzi o podręczniki. Jeszcze niedawno nauczyciele historii prowadzili młodzież do opiekowania się pomnikami wdzięczności dla okupanta sowieckiego, a teraz nie potrafią tego zrobić wobec pomników i grobów polskich bohaterów. Te stare postkomunistyczne nawyki muszą być zmienione.
Co do tego, że poziom i jakość podręczników do historii ma istotne znaczenie w kształceniu i wychowaniu młodzieży zdajemy sobie doskonale sprawę. Oczywiście rola dobrego nauczyciela historii jest nie do przecenienia. To w dużej mierze na nauczycielach historii spoczywa obowiązek uczenia patriotyzmu, który jest na pewno jednym z najważniejszych, o ile nie najważniejszym czynnikiem decydującym o istnieniu każdego państwa. Podstawą do uczenia patriotyzmu w szkole jest nauka historii Polski, czyli budowanie tożsamości narodowej. Równie ważnym elementem budowania patriotyzmu są zalecenia, przekonywanie i organizowanie zbiorowego udziału młodzieży w uroczystościach patriotycznych, w opiece nad pomnikami polskich bohaterów, grobami polskich powstańców, grobami Żołnierzy Niezłomnych, nad miejscami gdzie dokonywali zbrodni okupanci niemiecki i sowiecki. A ten udział jest potrzebny nie tylko w skali ogólnopolskiej ale i lokalnej.
A dlaczego należy tego wymagać od młodzieży i oczywiście od nas wszystkich mówią słowa przestrogi Marszałka Józefa Piłsudskiego: „Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”. Niestety, my kombatanci i weterani walk o Niepodległą Polskę nie widzimy tego udziału młodzieży w działalności patriotycznej. Jest on znikomy, czy wręcz nieistniejący. Nasze apele do dyrekcji szkół i nauczycieli historii są lekceważone, a szkoły odpowiadają, że za zachowania patriotyczne młodzieży lub ich brak szkoła jest nieodpowiedzialna.
Tego rodzaju postaw nie można zaakceptować. Należy przyjrzeć się całemu procesowi dydaktycznemu i odpowiedzieć na pytanie, gdzie są popełniane i jakie błędy. Potrzebny jest proces naprawy, który umożliwi kształcenie kolejnych pokoleń takich patriotów jak pokolenie lat dwudziestych ubiegłego wieku.
Apelujemy do Pana Ministra o osobisty nadzór nad tą reformą, bo za nieznajomość historii płaci się prędzej, czy później wielką cenę. A tą cenę tak opisał Piłsudski „Naród który traci pamięć przestaje być narodem – staje się jedynie zbiorem ludzi czasowo zajmujących dane terytorium”.
Z poważaniem,
Przewodnicząca Porozumienia, Małgorzata Janiec
Sekretarz Porozumienia, Edward Jankowski