Radio Maryja
Zmarł prof. ks. Roman Dzwonkowski SAC – socjolog, wieloletni profesor nauk społecznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim – poinformowało Zgromadzenie Księży Pallotynów. Zakonnik miał 90 lat. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk oraz Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
W środę Zgromadzenie Księży Pallotynów poinformowało na swoim Twitterze o śmierci prof. ks. Romana Dzwonkowskiego SAC, wieloletniego profesora KUL.
Duchowny urodził się 30 listopada 1930 r. w Dzwonku, w pow. ostrołęckim. Święcenia kapłańskie przyjął w 1957 r. W 1961 r. ukończył studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. W 1966 uzyskał stopień doktora.
W 1970 r. po raz pierwszy przebywał w ZSRR na Wileńszczyźnie, gdzie zajmował się badaniem kultury polskiej, szczególnie religijnej, na dawnych Kresach Wschodnich I i II RP. Zajmował się także problemami Polaków w ZSRR.
Od 1972 r. przebywał we Francji, prowadził badania nad emigracją polską w tym kraju, których wynikiem była książka „Polska opieka religijna we Francji 1909–1939”. Od 1973 roku publikował m.in. w „Kulturze” paryskiej na temat Kościoła i Polaków w ZSRR, ponieważ było to niemożliwe w kraju.
Na KUL pracował od 1977 r., specjalizując się w historii Kościoła katolickiego w ZSRR i socjologii grup etnicznych. W 1992 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 2001 r. zwyczajnego. Wykładał także w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie oraz w seminarium duchownym diecezji kamieniecko-podolskiej w Gródku Podolskim na Ukrainie (fot. tvp.info).
W latach 1974–1992 należał do Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa Emigracji, ds. Seminariów Duchownych, „Justitia et Pax” oraz Misji i Migracji.
Od roku 1989 był członkiem Komitetu Badań Polonii PAN, a także Polskiej Akademii Umiejętności. Od 1992 r. należał również do Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, którego celem jest niesienie pomocy Polonii i Polakom poza krajem. Został też członkiem Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków.
Wśród wydanych przez niego pozycji są m.in. „Polacy na dawnych Kresach Wschodnich. Z problematyki narodowościowej i religijnej”, „Kościół katolicki w ZSRS 1917–1939. Zarys historii”, czy „Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939–1988”.
W 2000 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim, a w 2010 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Mirosław Boruta Krakowski
Nauka jest złożonym systemem w którym ogromną rolę odgrywa relacja mistrz – uczeń. Ksiądz profesor doktor habilitowany Roman Dzwonkowski SAC z pewnością był takim mistrzem. Gdy spotkałem go pierwszy raz, w połowie lat osiemdziesiątych, przyjechał do Krakowa, do Instytutu Badań Polonijnych na spotkanie poświęcone rozliczeniu badań naukowych w ramach programu międzyresortowego MR/III/10 – poświęconego problemom Polaków i ich potomków poza granicami Ojczyzny. Z pewnością połączyła nas wieloletnia fascynacja trwającej polskości na wschód od polskich granic, szczególnie na Białorusi i Litwie.
Stąd też to właśnie ks. Roman został recenzentem pełnego wydania mojej książki „Wolni z wolnymi, równi z równymi. Polska i Polacy o niepodległości wschodnich sąsiadów Rzeczypospolitej” (Kraków 2002, Wydawnictwo Arcana). Później wielokrotnie i na różne sposoby wspomagał mnie przy pracach poświęconych polskiemu szkolnictwu na Litwie i Łotwie, a nawet przy książce o polskich nazwiskach widząc w nich – podobnie jak ja – symbol przetrwania i bodziec do przekazywania historii rodzin o polskich korzeniach. Był uosobieniem naukowej rzetelności i ludzkiej życzliwości, wspaniałym rozmówcą i kopalnią żartów, najczęściej tych wspólnie ulubionych, o politycznym podtekście 😉
Żegnaj Nauczycielu, żegnaj księże Romanie. Wieczne odpoczywanie racz Ci dać, Panie…
(Od Redakcji): Prezydent Andrzej Duda nadał pośmiertnie Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski księdzu Romanowi Dzwonkowskiemu – socjologowi, emerytowanemu profesorowi KUL, specjaliście w zakresie badań nad Polonią na Kresach Wschodnich – za wybitne zasługi w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej, za krzewienie polskiej kultury i oświaty wśród środowisk polonijnych oraz za działalność charytatywną i społeczną.