Józef Krzysztoforski
Konfederacja Barska w walce z wojskami rosyjskim i zdrajcami z Targowicy liczyła na pomoc i poparcie sojuszników: Prus, Saksonii, Turcji oraz Francji, która w niewielkim stopniu dopłacała do Insurekcji oraz przysłała grupę oficerów, a także Austrii, która oddała tereny pod tworzenie struktur i oddziałów zbrojnych. Kiedy rosyjski ambasador Nikołaj Repnin sterroryzował Sejm i porwał biskupów Kajetana Sołtyka, Józefa Andrzeja Załuskiego oraz hetmana polnego koronnego Wacława Rzewuskiego wraz z jego synem Sewerynem, posłowie spełnili żądania Rosjanina i podpisali z Rosją 24 lutego 1768 roku Traktat Wieczystej Przyjaźni, na mocy którego Rzeczpospolita stawała się protektoratem rosyjskim.
W odpowiedzi na te wydarzenia szlachta i mieszczanie głównie z Polski, Litwy, ale też z Rusi 29 lutego zawiązali Konfederację w Barze. Konfederaci kierowali się przy tym dwoma nadrzędnymi wartościami: wiarą i wolnością. Jej inicjatorami byli Adam Stanisław Krasiński, Jerzy August Mniszech, a związek zbrojny zorganizowali Michał Hieronim Krasiński, Joachim Potocki, Michał Jan Pac, Józef Sapiecha i Józef Pułaski (il. Modlitwa konfederatów barskich przed bitwą pod Lanckoroną, obraz Artura Grottgera z 1863 roku, za Wikipedią). Wywołując insurekcję, konfederaci wypowiedzieli wojnę Rosji, zaatakowali jej wojska znajdujące się w Rzeczypospolitej od czasu bezkrólewia w 1763 roku. Powstanie objęło większą część Rzeczypospolitej lecz na południowo-wschodnich ziemiach zostało zahamowane przez antyszlacheckie powstanie chłopskie pod przywództwem Maksyma Żeleżniaka i Iwana Gonty.
Konfederacja Barska była pierwszym sprzeciwem narodów Rzeczpospolitej wobec Rosji, która podstępnie zagarnęła jej ziemie (il. Krzyż konfederacji barskiej, za Wikipedią). Panoszące się bezprawie i destrukcja państwa wywołane przez wewnętrzne spory rodów magnackich, uległość króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego wobec carycy rosyjskiej Katarzyny II i popierających go zdrajców z Targowicy oraz ingerencja Rosji i Prus w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej stały się bezpośrednimi przyczynami upadku państwa, ale dzięki temu zrywowi duch Polski i idee katolicyzmu przetrwały do 1918 roku. Konfederaci Barscy wzbogacili Polską Skarbnicę Narodową o pieśni patriotyczne i religijne, a także była i jest przedmiotem sztuki: malarstwa i poezji, a także przedstawień i widowisk teatralnych.