Andrzej Kalinowski
Cystersi do Szczyrzyca przybyli w roku 1231. Mnichów cysterskich z Jędrzejowa sprowadził wojewoda krakowski, wojewoda Teodor Cedro herbu Gryf. Ponieważ znana mu była działalność Cystersów, ich zaradność i przedsiębiorczość, uprawa ziemi i rozwój regionów w których przebywali, postanowił i tu, na Podtatrzu, w terenie górzystym podnieść nieco rozwój gospodarczy i kulturowy ludności tego terenu. W roku 1234 Henryk Brodaty dołącza inne wsie do już powstałych wcześniej. Podobny zamiar przyświecał Teodorowi w Ludźmierzu, gdzie na pustkowiu Podhala zakłada inny klasztor też cysterski, obsadzony mnichami z Jędrzejowa.
Po kilku latach pobytu Cystersów w Ludźmierzu są zmuszeni do przyjazdu do Szczyrzyca. Powodem przenosin były prawdopodobnie problemy z obroną przed napadami zbójców i rabusiów grasujących wówczas na Podhalu. Opuścili więc Ludźmierz. Tam pozostał kościół i kilku braci dla celów duszpasterskich. Ponieważ Szczyrzyc bardzo prężnie się rozwijał, był grodem, miał swoją pozycję, mógł się sam bronić, gwarantował bezpieczeństwo ludności i zakonnikom, Teodor kupuje Szczyrzyc w 1237 roku. Dołącza kolejne wsie do klasztoru. W 1243 istnieje już opactwo w Szczyrzycu (są na to dokumenty zachowane w oryginale, kroniki i inne).
Opactwo usadowiło się na szlaku handlowym z Polski na Węgry. Stworzyli silny ośrodek religijno gospodarczy. Dobrodziejami opactwa byli Bolesław Wstydliwy, królowie Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Wraz z klasztorem rozwija się cała okolica i dlatego to już w XIV wieku Szczyrzyc stał się powiatem, miastem leżącym nad Stradomką. Według kronik klasztornych wynika, że w 1624 wybudowali browar, młyn, piekarnię i tartak. Rozbiory Polski zaznaczyły się kryzysem w państwie i opactwie. 1794 rok to data pechowa dla Cystersów - zniesienie klasztoru. Dopiero po odzyskaniu niepodległości, w 1918, papież Benedykt XV przywraca godność opactwa klasztorowi. Pierwszym opatem w niepodległej Polsce został o.Teodor Magiera.
Obecnie w klasztorze jest bogate archiwum, biblioteka, które to są kopalnią wiedzy o klasztorze i Polsce w dawnych wiekach. Zachowały się bowiem dokumenty, księgi, inkunabuły, teksty muzyczne pisane na czterolinii, co jest ewenementem w dzisiejszych czasach i inne dowody kultury, m.in. obrazy S. Samostrzelnika. Niektóre dokumenty piśmienne są jedynymi w Polsce. Można by tu wymieniać długo co kryją mury starego klasztoru w Szczyrzycu. Jeżeli będziemy mieli szczęście spotkać kustosza klasztoru, to może coś więcej nam powie a może i pokaże.
W Kościele znajduje się łaskami słynący XVIII wieczny obraz Matki Bożej Szczyrzyckiej, której to w dowód otrzymywanych łask 19 sierpnia 1984 roku kardynał Józef Glemp nałożył złote korony. Było to z okazji 750-cio lecia powstanie opactwa w Ludźmierzu i Szczyrzycu. Osobnym rozdziałem jest muzeum regionalne, które istnieje od ponad 50 lat. Posiada kolekcję militariów, rzeźby, malarstwa, rzemiosła artystycznego, monety i banknoty, medale, stare kielichy i monstrancje. Jednym słowem rzeczy, których by i Wawel pozazdrościł. Z Krakowa do Szczyrzyca jest około godzina drogi, leży bowiem na kraju powiatu limanowskiego. Warto tam pojechać.
Zapraszamy Państwa do obejrzenia całego fotoreportażu, na który składa się 27 zdjęć:
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/17Lutego2014ak