Paweł Binek
Fotografie poniżej za: wielun.naszemiasto.pl
Refleksja po czasie
Za pomocą mediów docierają do nas informacje, z których każdą w pierwszej chwili uznajemy za najważniejszą spośród wszystkich. A potem najczęściej zapominamy o każdej z nich. Taka jest natura współczesnych mediów. W związku z tym gubimy się w natłoku informacji. Ale nie musimy się gubić. Możemy wybierać między wydarzeniami ważnymi a nieważnymi.
To jest właśnie informacja dla tych, którzy nie słyszeli o tym wydarzeniu, ale i dla tych, którzy tam byli i zapomnieli. Minęły już dwa tygodnie od daty 13 czerwca 2013 roku, kiedy to odbyły się w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Wieluniu Warsztaty Humanistyczne : „Czy jestem manipulowany?”. Czy ktoś jeszcze o nich pamięta? I nie chodzi tu o szeroko rozumianą opinię publiczną, ale o pojedynczych ludzi, którzy w tym wydarzeniu brali udział. Kto o tym pamięta wtedy, gdy wszyscy pędzą w pośpiechu i w tłumie?
Dane podstawowe
Warsztaty Humanistyczne: „Czy jestem manipulowany?” odbyły się w ramach Dni Wiary na Ziemi Wieluńskiej. Poprzedziło je dwadzieścia dziewięć innych spotkań różnego typu. Pierwsze z nich miało miejsce w dniach 26–28 kwietnia. Była to Oaza Rekolekcyjna Animatorów Rodzin na temat: „Dary Ducha Świętego w rodzinie” w parafii Najświętszego Imienia Maryi w Gaszynie. Po czym następowały kolejne zdarzenia, takie jak ognisko patriotyczne oraz polonez z udziałem wszystkich uczestników, organizowane 3 maja w Wieluniu przez szkoły katolickie w parku przy pomniku rotmistrza Witolda Pileckiego. Nabożeństwo Fatimskie miało miejsce 13 maja w parafii Nawiedzenia NMP w Wieluniu o godzinie 18:00. Poprowadzone zostały też w Muzeum Ziemi Wieluńskiej 18 maja przez ks. Bogdana Blajera, dyrektora Muzeum Archidiecezji Częstochowskiej, warsztaty plastyczne dla dzieci w ramach Nocy Muzeów. Tego samego dnia o godzinie 9:00 w Kuźnicy Ługowskiej koło Osjakowa odbyło się Nadwarciańskie Forum Trzeźwościowe i spotkanie z ks. Markiem Dziewieckim oraz Adamem Woronowiczem. I jeszcze 9 czerwca koncerty zespołów Arka Noego i New Life’m, a także występ Chóru Ziemi Wieluńskiej pod kierownictwem Jakuba Jurdzińskiego...
A wszystkie te zdarzenia miały swoje miejsce i swój czas poza mediami głównego nurtu, znajdując się w miarę możliwości jak najbliżej społeczności lokalnej. Mimo to łatwo nie zauważyć tego typu wydarzeń, gdyż nacisk tzw. mainstreamowych mediów jest tak silny, że częściej to im ulegamy, nie spostrzegając tego, co dzieje się wokół nas. Temu m.in. problemowi poświęcone były warsztaty w Wieluniu.
Warsztaty
Organizatorem warsztatów był Zespół ds. Nowej Ewangelizacji Archidiecezji Częstochowskiej oraz I Liceum Ogólnokształcące w Wieluniu. Nad wszystkim czuwał ks. Jacek Michalewski, proboszcz parafii Najświętszego Imienia Maryi w Gaszynie. Na wstępie opisał charakter spotkania, a następnie przedstawiał osoby referentów, których było czworo.
Jako pierwsza wystąpiła Małgorzata Nawrocka, pisarka, dziennikarka oraz autorka trylogii antymagicznej pt. Anhor. Wygłosiła referat Magia, Harry, wampiry i moce – papierowa bitwa o młode pokolenie. Główną myślą jej wystąpienia było uwrażliwienie odbiorców na obecność elementów magii w literaturze popularnej, kierowanej do młodzieży. Wskazała na obecność postaci magów, czarowników i czarownic oraz wampirów w twórczości chętnie czytanej wśród młodzieży, przedstawianych jako pozytywni bohaterowie. Okazuje się to tylko pozornie czymś niezobowiązującym, zabawą i fantazjowaniem. W rzeczywistości kształtuje postawy życiowe, w których brak świadomości o konsekwencjach psychicznych i duchowych. Prowadzi też wielokrotnie do nawiązywania związków z ruchami New Age, gnostycyzmu, scjentologii i satanizmu. Pojawia się też w takich przypadkach prezentowanie okultyzmu jako nauki. Wytwarza to jednocześnie fałszywe przekonanie, że istnieje czarna – negatywnie oceniana – i biała jako dobra magia, podczas gdy jakakolwiek magia jest nieuczciwą próbą wpływania na drugiego człowieka i traktowaniem go przedmiotowo. To, co szczególnie zwodnicze w odbiorze, to przyjmowanie takich utworów jak powieści o Harrym Potterze jako czegoś nie mającego związku z życiem codziennym. Tymczasem teksty te formują postawy młodzieży oraz ich konkretne zachowania.
Jako drugi przedstawił swój referat ks. Piotr Zaborski, diecezjalny duszpasterz środowisk twórczych i dyrektor Katolickiego Radia Fiat. Tytuł wystąpienia: Agenda setting – opinia publiczna – czy osoby selekcjonujące informacje są etyczne? Była to prezentacja skupiająca się na jednym temacie. I to okazało się jej szczególną zaletą, gdyż wyjaśniała systematycznie, czym jest zjawisko obecne w mediach, którego niejednokrotnie nie jesteśmy świadomi. Nazywane po angielsku agenda setting odnosi się do polityki wielu redakcji, kiedy to przede wszystkim wydawca czasopisma, programu radiowego czy telewizyjnego decyduje, o czym napisać na pierwszej stronie, o czym powiedzieć jako o tym, co jest ważną informacją, a o czym jedynie wspomnieć, już dzięki temu nieraz sugerując, że mamy do czynienia ze zdarzeniem albo problemem drugorzędnym. Postępowanie takie łączyć się też może z całkowitym pomijaniem konkretnych wydarzeń, które mają wpływ na nasze życie. Wpływa to jednocześnie na nasze przekonania o rzeczywistości nas otaczającej i sprawia, że poruszamy się w swoistej nierzeczywistości, myślimy i mówimy o tym, co nie istnieje. Gdy np. zostanie pominięta informacja o tym, że ktoś jest przestępcą, będziemy uważać, iż jest on człowiekiem uczciwym albo nawet autorytetem moralnym. Kiedy z kolei pożyteczne działania jakiejś osoby lub instytucji zostaną przemilczane, będziemy przekonani, że działań tych nie było, a nawet – że taka osoba albo instytucja nie istnieje.
Następnie ze swoją prezentacją pt. Manipuluję, więc jestem? wystąpił dr Artur Dąbrowski, prezes Akcji Katolickiej Archidiecezji Częstochowskiej. Cenną cechą tego wystąpienia był jego wymiar egzystencjalny. Dąbrowski odwoływał się do sfery doświadczeń bliskich zwłaszcza ludziom młodym, ukazując manipulację odbiorcą w mediach, a głównie w Internecie. Manipulowanie dokonuje się tu poprzez eliminowanie różnych sfer ludzkiego doświadczenia. W popularnym obiegu medialnym najważniejsza staje się psychologia, co usuwa myśl o duszy, a pozostawia jedynie człowieka i jego psychikę. Podobnie dzieje się ze stosunkiem do wielu innych obszarów życia, myślenia o tym, kim jest człowiek, kobieta, mężczyzna czy rodzina. Prowadzi to albo do przekonania, że każdy może być każdym, albo też – że można, a nawet należy w dowolny sposób wpływać na innych ludzi.
Na końcu wystąpił piszący te słowa (na fotografii w drugim rzędzie, po prawej - Red.). W programie warsztatów możemy przeczytać: „Znaczenie słowa – manipulacja we współczesnym języku – dr Paweł Binek – Uniwersytet Pedagogiczny, członek założyciel Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu”. Wszystkie te informacje zostały przekazane słuchaczom, a następnie pojawiły się uwagi na temat rozumienia poszczególnych słów w języku codziennym, zwłaszcza wtedy, gdy używane są publicznie. Ten sposób użycia języka wpływa bowiem na nasze poznawanie rzeczywistości, a następnie na nasz stosunek do innych ludzi, do samych siebie, do Boga. Ostatecznie referat ten okazał się formą podsumowania refleksji przedstawianych w czasie warsztatów, bo odwoływał się do rozumienia wypowiedzi, czy odnosi się ona do spraw literatury, mediów, czy też do codziennego doświadczenia. Kiedy bowiem m.in. w budowie znaczenia wyrazu kobieta zaczynamy pomijać taką cechę jak kobiecość, a w jej miejsce wstawiamy feministyczność wraz z całym zbiorem tez ideologii feminizmu, widzimy świat inaczej niż on wygląda w rzeczywistości. Stąd wnioskiem końcowego referatu był apel o to, by słuchać, mówić i czytać tekst ze zrozumieniem, a więc przede wszystkim, by wybierać między prawdą i fałszem.
Wydaje się, że warsztaty w ten sposób skutecznie odwołały się do zawołania Dni Wiary na Ziemi Wieluńskiej jako całości: „Zasmakowałeś prawdy? Co dalej? Nie stój w miejscu!”.