Mirosław Boruta *
Kandydatem wielu, bardzo wielu Polaków w wyborach 10 maja 2015 roku na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jest p. dr Andrzej Duda. Przyjrzyjmy się zatem dzisiaj noszonemu przez Niego nazwisku. Co oznacza i ile osób w Polsce i nie tylko w Polsce, nazywa się Duda?
Sama nazwa oznacza instrument muzyczny lub osobę grającą na takim instrumencie, co niejednokrotnie oznaczać może uzdolnienia muzyczne przodków osób, noszących dzisiaj nazwisko Duda. No, może bodaj chęć, aby na takim instrumencie grać 😉
Bądź co bądź bardzo wiele polskich nazwisk pochodzi od pierwszych przezwisk mających swoje źródło w cesze fizycznej lub zdolnościach naszych antenatów.
Warto dopisać, że według wydanego w 2003 roku „Słownika nazwisk używanych w Polsce na początku XXI wieku”, opracowanym przez Kazimierza Rymuta żyły w Polsce 37004 osoby noszące nazwisko Duda, mieszkając we wszystkich województwach i prawie wszystkich powiatach naszego Kraju (za: moikrewni.pl).
Największym rodzimym matecznikiem Dudów jest Małopolska a tamże Kraków (933 osoby) oraz powiaty: brzeski (431 osób), limanowski (415 osób) i nowosądecki (648 osób), a poza tym krakowski ziemski (410 osób) i nowotarski (399 osób). W innych częściach Polski warte wzmianki są miasta: Kielce (392 osoby), Lublin (459 osób), Warszawa (654 osoby) i Wrocław (426 osób), a nade wszystko Górny Śląsk: powiaty będziński (564 osoby) i cieszyński (430 osób) oraz miasta Bytom (473 osoby), Katowice (486 osób) i Tarnowskie Góry (659 osób).
Stąd też, zważywszy na najbardziej popularne drogi migracji Polaków ze wsi do miast przemysłowych Śląska oraz stołecznych Krakowa i Warszawy za główny ośrodek, matecznik rodzin Dudów uznać należy Ziemię Nowosądecką.
W relacji do najbardziej powszechnego w Polsce nazwiska Nowak (bo pamiętajmy, że już od lat nazwisko Kowalski jest drugie), nazwisko Duda mieści się ewidentnie w czołówce i zajmuje na różnych listach pozycję w piątej lub szóstej dziesiątce, to bardzo wysoko, zważywszy, że nazwisk w Polsce jest… kilkaset tysięcy.
A co ciekawe zarówno „American Surnames” Elsdona C. Smita, jak i „Russkije familii” B. O. Ungebauna notują nazwisko Duda w swoich krajach w ilości odpowiednio 127 i 226 osób. To oczywiście literatura naukowa - nazwiskoznawcza - bo już serwisy internetowe podają dużo większe liczby. Popularny locatemyname.com utrzymuje, że w swoich zasobach ma informacje o osobach noszących nazwisko Duda - 8203 w Stanach Zjednoczonych, 793 w Niemczech, 495 w Rumunii, 420 na Ukrainie, 267 w Wielkiej Brytanii, 212 we Francji i 206 w Kanadzie.
Nie dziwmy się więc jeśli obok nas znajdą się osoby, w rodzinie, wśród znajomych czy sąsiadów o nazwisku Duda. Część z nich, tych najbardziej znanych, od dawna już kojarzymy, choćby: Andrzeja – kandydata na Prezydenta Polski; Elżbietę – aktorkę znaną z telewizji (może bardziej w swojej francuskiej wersji imienia Elizabeth), Fabiana – sympatyczną postać z serialu „Ranczo”, Jerzego Dudę-Gracza, grafika i malarza czy Piotra – przewodniczącego „Solidarności”.
Nazwisko ma swoją wielką moc i podtrzymuje sporą część naszej tożsamości, a jeśli do tego jest ono rozpoznawane jako polskie i związane z polskimi wartościami kulturowymi i narodowymi może nam to tylko pomóc.
Jak wspomniałem w tytule, kandydat Andrzej Duda już ma w zapasie 30 tysięcy głosów, bo jakżeby inaczej 😉
* Autor jest doktorem socjologii, politykiem i działaczem społecznym. Napisał m.in. „Nazwisko, tożsamość i więzi rodzinne”, trzecią w dziejach polskiej humanistyki (po Janie St. Bystroniu i Zofii Kaletowej) książkę o kulturowych aspektach polskich nazwisk.