Jan Bujak
I. Bukowina – czym bywała, a czym jest obecnie
Swojsko brzmiące słowo Bukowina współcześnie najczęściej bywa kojarzone z Bukowiną Tatrzańską, z którą ma zaledwie tyle wspólnego, że w jednym i drugim przypadku mamy do czynienia z pochodzeniem od wyrazu buk, który z kolei dał początek słowu bukowina, pierwotnie a także dzisiaj używanego dla nazwania jakiejś połaci ziemi pokrytej lasami bukowymi. Stąd w najdawniejszych czasach rozmaici kronikarze posługując się nazwą Bukowina nie mieli na myśli dokładnie tego samego obszaru co inni.
Dopiero z czasem i znacznie później mianem Bukowiny zaczęto posługiwać się do nazwania obszaru leżącego na południowozachodnich kresach Rzeczypospolitej Polski za Czeremoszem, a pomiędzy Karpatami Wschodnimi (od zachodu) i środkowym Dniestrem (od wschodu). Wszelako i wówczas Bukowina nadal nie miała wytyczonych granic, a posługujący się jej nazwą nie zawsze mieli na myśli dokładnie to samo. W tym znaczeniu posługiwano się wyrazem Bukowina do czasu zajęcia jej przez Austrię po pierwszym rozbiorze Polski w 1774 roku (il. Herb Bukowiny, za Wikipedią).
Po aneksji Bukowiny przez Austrię wytyczono jej granice podczas kilkunastoletnich rządów wojskowych, a potem wcielono ją do Galicji jako jeden z jej powiatów o powierzchni ok. 10500 km² a równocześnie najsłabiej zaludnionych. W wyniku tego z uwagi na mieszkających tam katolików trzech obrządków Bukowina włączona została do rzymskokatolickiej oraz ormiańskokatolickiej archidiecezji lwowskiej tudzież grekokatolickiej.
W roku 1849 Bukowinę odłączono od Galicji i utworzono z niej odrębny kraj koronny z własnym rządem i własnym sejmem, ale nadal powiązany z galicyjskimi strukturami sądowniczymi i prokuratorskimi. Odtąd Bukowinę urzędowo nazywano Księstwem. Ten stan rzeczy utrzymał się do końca pierwszej wojny światowej, po której traktat wersalski m.in. za sprawą bukowińskich Polaków Bukowinę wraz Besarabią czyli Mołdawią oddał Rumunom, którzy połączywszy wszystkie swoje ziemie w jedną całość nazwali państwo Wielką Rumunią (il. Flaga Bukowiny, za Wikipedią).
Bukowina zatem nadal funkcjonowała w dotychczasowym kształcie w ramach państwa rumuńskiego aż do 1940 r., kiedy to imperialistyczny Związek Radziecki zajął północną Bukowinę, włączając ją do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej jako jej czerniowiecki obwód administracyjny.
Po najeździe niemieckim na Związek Sowiecki w czerwcu 1941 r. północna Bukowina na krótko powróciła do macierzy, ale już wczesną wiosną 1944 r. ponownie została oderwana przez ten sam Związek Radziecki i ponownie przypisana Ukraińskiej SRR. Po wyodrębnieniu się w 1991 r. suwerennej Ukrainy północna Bukowina znalazła się w granicach tego państwa.
Wszystkie przeobrażenia dziejowe w istotny sposób wpłynęły nie tylko na zmiany polityczne i administracyjne Bukowiny, ale także odbijały się na ogólnej cywilizacji, kulturze, gospodarce, życiu społecznym, oświacie – na całym życiu wielonarodowej i wielowyznaniowej społeczności Bukowiny.
Prawdę mówiąc, dzisiaj już nie ma żadnej Bukowiny. Dawna Bukowina z czasów austriackich czy rumuńskich pozostaje tylko w pamięci najstarszego pokolenia oraz jego wspomnieniach najczęściej idealizujących ją jako krainę szczęśliwości, „małą Szwajcarię” i prawzór Unii Europejskiej. Rzeczywistość była i jest całkiem inna – mniej cukierkowa (il. Bukowina dzisiaj, za Wikipedią).