Tagi: Instytut Pamięci Narodowej
Serwis internetowy – Od grudnia do grudnia
16 grudnia 1981 roku w nocy rozpoczęła się pacyfikacja strajku w Hucie im. Lenina. Użyto 10 czołgów oraz ponad 4 tys. żołnierzy i funkcjonariuszy ZOMO. Za udział w strajku wyrzucono z pracy dwa tysiące ludzi. W 40. rocznicę tamtych wydarzeń krakowski Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, uruchomił nowy serwis internetowy „Od grudnia do grudnia” o protestach w stanie wojennym w Małopolsce.
Po wprowadzeniu stanu wojennego w Małopolsce wybuchło kilkadziesiąt protestów o różnej skali i zasięgu. – To próba opisania osób, które 40 lat temu, nie były w pierwszym, drugim czy nawet trzecim szeregu opozycji, lecz w przełomowym czasie nie zabrakło im odwagi, by sprzeciwić się złu – mówi dyrektor oddziału dr hab. Filip Musiał.
Apelujemy do uczestników wydarzeń sprzed 40 lat o przekazanie do archiwum IPN fotografii i relacji, które pomogą uzupełnić mapę oporu w Małopolsce:
https://odgrudniadogrudnia.ipn.gov.pl
Krakowski Instytut Pamięci Narodowej zakończył następny etap prac poszukiwawczych
Krakowski Instytut Pamięci Narodowej zakończył następny etap prac poszukiwawczych. We września 2021 r. zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji prowadził działania w Nowym Targu, Nowym Sączu i Krakowie. Po tegorocznych pracach w Zagórzu i Nieporazie (pow. chrzanowski, 10-13 maja 2021 r.), podczas których historycy starali się odnaleźć mogiły polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. oraz po zamknięciu drugiego etapu prac archeologicznych przy dawnej siedzibie gestapo w Zakopanem (19-30 lipca), przez dwa tygodnie września zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadził poszukiwania żołnierzy powojennego podziemia niepodległościowego, poległych w walce lub straconych z wyroków komunistycznych sądów. Wszystkie działania realizowane były w ramach śledztw Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.
W dniach 6-7 września 2021 r. trwały prace na cmentarzu komunalnym w Nowym Targu, w czasie których poszukiwani byli, zabici w walce z funkcjonariuszami UB, dwaj partyzanci oddziału „Wiarusy”. Udało się natrafić na szczątki dwóch osób, przy których odnaleziono resztki mundurów wojskowych, pas główny oraz medalik w kształcie ryngrafu. Następnym miejscem, w którym prowadzono poszukiwania był cmentarz komunalny w Nowym Sączu. Tam z kolei sprawdzane były groby, w których – według relacji – miały się znajdować szczątki partyzantów, zastrzelonych w czasie działań bezpieki w latach 50. XX wieku. Podczas prac trwających od 8 do 10 września ekshumowano łącznie szczątki czterech osób, które przekazano do dalszych badań w krakowskim Zakładzie Medycyny Sądowej. Ostatnią część prac przeprowadzono w dniach 13, 15 i 16 września na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Poszukiwano szczątków osób związanych m.in. z Armią Krajową i oddziałem „Błyskawica”, które zginęły na skutek akcji bezpieki oraz skazane były na kary śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie. Zabezpieczono łącznie szczątki pięciu osób, które obecnie badane są przez medyków sądowych.
Nowa Kwatera Wojenna Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963
Niedawno zakończony został pierwszy etap budowy Kwatery Wojennej Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963, która znajduje się na terenie cmentarza przy ul. Bp. Prandoty. Kwaterę sfinansował Instytut Pamięci Narodowej, który w trakcie jej budowy współpracował z wojewodą małopolskim oraz Zarządem Cmentarzy Komunalnych i Miastem Kraków.
Kwatera będzie miejscem spoczynku szczątków żołnierzy podziemia niepodległościowego, którzy polegli w walce z okupantem niemieckim i sowieckim bądź zostali zamordowani w akcjach represyjnych lub w wyniku innych zbrodni w czasie wojny. Spoczną tam także osoby, które straciły życie w walce lub w wyniku represji za działalność niepodległościową w czasach komunizmu i zniewolenia Polski w latach 1944-1989. Głównym elementem rzeźbiarskim kwatery jest granitowa ściana z wizerunkiem ukoronowanego orła wojskowego. Nierówno wysunięte bloki ściany symbolizują wysiłek walczących o niepodległość i wolność Polski. Całość zwieńczona jest napisem: „WIERNYM SYNOM OJCZYZNY”.
Pod orłem umieszczone zostały jako motto słowa ks. Gurgacza, skierowane w 1949 r. do komunistycznego sądu: „Każda kropla krwi niewinnie przelanej zrodzi tysiące przeciwników i obróci się wam na zgubę”.
Z chwilą złożenia trumien do komór grobowych miejsce to uzyska oficjalny status grobu wojennego, pozostającego pod opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
Projekt architektoniczny i koncepcję kwatery przygotował Dominik Dousa w konsultacji z pracownikami Instytutu Pamięci Narodowej. Wizerunek graficzny orła został wypracowany w kooperacji grafika Wojciecha Mazura z pracownikami Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.
1941. Wojna dwóch totalitaryzmów
Instytut Pamięci Narodowej / Oddział w Krakowie
Polecamy Państwa uwadze spot, który przygotował Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie w 80. rocznicę rozpoczęcia przez Rzeszę Niemiecką wojny przeciw Związkowi Sowieckiemu.
22 czerwca 1941 r. Rzesza Niemiecka rozpoczęła wojnę przeciw Związkowi Sowieckiemu. W powojennej narracji Moskwy, wbrew faktom, wydarzenie to było zawsze przedstawiane jako napaść dążącego do zniewolenia świata Adolfa Hitlera na „miłującą pokój ojczyznę światowego proletariatu”. Ukuta przez sowiecką propagandę nazwa „Wielka Wojna Ojczyźniana”, szczególnie w Rosji, na trwałe została wpisana w opowieść o wojnie, która pomija sowieckie zbrodnie przeciw pokojowi, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Fakty znane światu już w czasie wojny oraz dokumenty odkrywane przez następne dekady pokazywały obraz dwóch totalitarnych państw, które połączyło najpierw dążenie do rozbicia Polski a potem podbój innych narodów Europy. Sojusz niemiecko-sowiecki, przypieczętowany podpisaniem tajnego protokołu do Paktu Ribbentrop-Mołotow, stał się wstępem do wojennej hekatomby, rozpoczętej przez imperialne podboje obu zbrodniczych reżimów. Zapoczątkowana została w ten sposób gehenna milionów ludzi w krajach zniewolonych przez Niemcy i ZSRS. Sowieckie surowce strategiczne szerokim strumieniem płynąc do Niemiec, stał się podstawą ich podbojów w latach 1939-1941, dokonywanych na północy, zachodzie i południu Europy. Wbrew powojennej komunistycznej propagandzie w okupowanej przez Niemcy i Związek Sowiecki Polsce 22 VI 1941 r. niósł nadzieję na wzajemne wyniszczenie obu totalitarnych imperiów. W dzisiejszych czasach niektóre państwa znowu odbudowują stalinowski mit Związku Sowieckiego, przedstawianego w roli państwa „miłującego pokój” i „jednoczącego narody”. Znowu – jak w czasach komunistycznego zniewolenia – chcą wychowywać młode pokolenia w duchu narracji opartych o zafałszowania historii i przemilczenia prawdy o imperialnych podbojach oraz niewoleniu całych narodów przez oba państwa. Pamięć o ofiarach obu totalitaryzmów zobowiązuje do przypominania faktów w sposób komunikatywny również dla młodszych generacji. Temu ma służyć internetowy spot przygotowany przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
Wystawa plenerowa Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej
24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Z tej okazji Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej prezentuje wystawę plenerową poświęconą bohaterskim postawom Polaków, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc Żydom, niejednokrotnie płacąc za to najwyższą cenę.
Okres niemieckiej okupacji to czas terroru na niespotykaną wcześniej skalę. Celem Niemców było zredukowanie Polaków do rangi podludzi, którzy mieli pracować i świadczyć usługi na rzecz „rasy panów”. Szczególnie okrutne prześladowania wymierzone były w osoby pochodzenia żydowskiego. Szykany, które rozpoczęły się z chwilą wtargnięcia Niemców na ziemie Polski, szybko ulegały drastycznemu zaostrzeniu, aż do decyzji o systematycznej eksterminacji Żydów.
Pomimo tego, że za pomoc niesioną Żydom groziła kara śmierci, wielu Polaków nie pozostało obojętnych na los prześladowanych współobywateli i zrobiło co w ich mocy, aby ocalić znajomych, sąsiadów, a czasem przypadkowe osoby, które w dramatycznych okolicznościach zwróciły się z prośbą o ratunek. Właśnie takich cichych bohaterów upamiętnia wystawa, którą można oglądać na ogrodzeniu przed siedzibą Ministerstwa Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich.
Tworzą ją przede wszystkim zdjęcia konkretnych osób, świeckich i duchownych, polskich rodzin, które ukrywały Żydów, pomagały im w ucieczce z gett, dostarczały żywność, pieniądze, lekarstwa, fałszywe dokumenty. Dzięki nim wielu Żydów skazanych na pewną śmierć ocalało. Część przedstawionych na zdjęciach Polaków podzieliła los tych, którym starali się uratować życie - zostali zamordowani wraz z ukrywanymi przez siebie Żydami.
Wystawa przypomina również o działalności Rady Pomocy Żydom „Żegota”, jedynej podziemnej organizacji w okupowanej Europie, której celem było niesienie pomocy ludności żydowskiej. Nie zapomniano także o polskich dyplomatach, którzy ratowali Żydów poza granicami kraju. Warto wspomnieć, że w Dolince Szwajcarskiej, tuż obok budynku Ministerstwa Sprawiedliwości przy ul. Chopina 1, znajduje się pomnik upamiętniający przedstawionego na wystawie Henryka Sławika, którego działaniom na Węgrzech życie zawdzięcza ok. 5000 Żydów.
Wykorzystane w ekspozycji fotografie pochodzą m.in. z Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum w Przeworsku, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Państwowego w Krakowie, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie oraz ze zbiorów prywatnych.
„Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat” – to zdanie widnieje na medalu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, który nadaje Instytut Yad Vashem na wniosek ocalonych z holokaustu Żydów. Ponad jedna czwarta spośród wszystkich osób, którym przysługuje ten zaszczytny tytuł to Polacy. Wielu Sprawiedliwych odnajdziemy na tworzących ekspozycję zdjęciach. Wystawa przypomina nam właśnie o tych, którzy dla ratowania drugiego człowieka gotowi byli położyć na szali własne życie i życie swoich najbliższych.
Biuro Komunikacji i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości
Tekst i zdjęcia za: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/wystawa-plenerowa-polacy-ratujacy-zydow-w-czasie-ii-wojny-swiatowej
Wystawa Powstania śląskie 1919-1921 – Plac Jana Matejki
Szanowni Państwo,
w setną rocznicę plebiscytu na Górnym Śląsku od soboty - 20 marca 2021 roku na pl. Jana Matejki zobaczyć można wystawę „Powstania śląskie 1919-1921”.
Po I wojnie światowej na mocy traktatu wersalskiego zwycięskie mocarstwa zdecydowały, że przynależność państwowa Górnego Śląska rozstrzygnie się w formie plebiscytu. Na górnośląskim obszarze plebiscytowym rozpoczęła się kampania propagandowa prowadzona przez Polskę i Niemcy. Dramatyczny przebieg konfliktu o Górny Śląsk doprowadził Polaków do trzykrotnego zrywu zbrojnego.
Wystawa „Powstania śląskie 1919-1921” została przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach, w ramach projektu wystaw elementarnych Instytutu Pamięci Narodowej. Składa się z 15 paneli, prezentujących w układzie chronologicznym najważniejsze wydarzenia z lat 1918-1922. Koniec I wojny światowej, pierwsze i drugie powstanie śląskie, plebiscyt górnośląski oraz poprzedzająca go kampania propagandowa, trzecie powstanie śląskie, a w końcu podział regionu i przejęcie części Górnego Śląska przez polską administrację – to kluczowe punkty tej opowieści.
Wykorzystano fotografie i dokumenty ze zbiorów: Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, Muzeum 2. Korpusu w Józefowie, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Francuskiej Biblioteki Narodowej, Biblioteki Śląskiej, Biblioteki Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Grzegorza Grześkowiaka.
Ekspozycja pozostanie w Krakowie do końca kwietnia. Przygotowano ją we współpracy IPN katowickiego i krakowskiego, pod patronatem małopolskiego i śląskiego urzędów wojewódzkich.
Odsłonięcia tablicy upamiętniającej więźniów komunistycznego aparatu represji
W piątek, 26 lutego 2021 roku odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy na budynku Zespołu Szkół Ekonomicznych nr 1 w Krakowie, przy ul. Kapucyńskiej 2, upamiętniającej więźniów komunistycznego aparatu represji. Sfinansowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie tablica została zamontowano 30 października 2020 roku, ale z powodu pandemii koronawirusa uroczystość została przesunięta. Autorem tablicy pamiątkowej jest krakowski artysta rzeźbiarz Wojciech Batko.
W siedzibie przedwojennego gimnazjum kupieckiego komuniści urządzili Miejski Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, a w piwnicach areszt. Osoby tam więzione, w swoich relacjach, wspominają o celi urządzonej w szatni dla uczniów, w której znajdowała się tylko jedna zawszona prycza. W takich warunkach przetrzymywano tam 25-30 aresztowanych. Do dziś w niewielkim piwnicznym pomieszczeniu zachowały się napisy wyryte przez więźniów. Jeden z nich jest szczególnie przejmujący: „1945. 8 V – 27 V – ? Siedzieli zamknięci w grobie za życia”. W grudniu 1945 r. MUBP został zlikwidowany a jego funkcjonariusze przeszli do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.
Tobie Ojczyzno. Cichociemni
W nocy z 15 na 16 lutego 1941 roku pierwsi CC zostali zrzuceni ze spadochronami do okupowanej Polski. W tym roku przypada 80. rocznica tego wydarzenia. Filmowa produkcja krakowskiego Instytutu Pamięci Narodowej poświęcona jest żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy po dobrowolnym zgłoszeniu się do służby w kraju, przeszli wielomiesięczne szkolenie w różnych specjalizacjach (m.in. dywersja, łączność, wywiad, szkolenie pancerno-motorowe i lotnicze), a następnie złożyli przysięgę na rotę Armii Krajowej i nocą skoczyli ze spadochronami do okupowanej ojczyzny.
W filmie zagrał aktor Paweł Izdebski, a towarzyszyli mu członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych – 1. Pułk Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Zdjęcia realizowane były w styczniu 2021 roku, w krakowskim studio filmowym oraz w malowniczych okolicach Białego Kościoła. To tutaj zarejestrowano plenerowe sceny potyczek polskich oddziałów partyzanckich z Niemcami oraz przyjęcia na placówce zrzutu skoczków i zaopatrzenia dla Armii Krajowej.
W Krakowie stanął pomnik Pála Telekiego, premiera Węgier, przyjaciela Polski
4 listopada 2020 roku na terenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie stanęła rzeźba przedstawiająca hrabiego Pála Telekiego, dwukrotnego premiera Węgier (1920-1921 i 1939-1941), wielkiego przyjaciela Polski, który pomagał nam w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a także w obliczu niemieckiej agresji w 1939 roku (fot. Instytut Pamięci Narodowej, Kraków).
Uroczystość odsłonięcia rzeźby przy ul. Rajskiej 1 w Krakowie (od strony parkingu) wraz z wydarzeniami towarzyszącymi miała się odbyć 9-10 listopada 2020 roku, w przededniu Narodowego Święta Niepodległości, ponieważ hrabia Pál Teleki dobrze zasłużył się dla Rzeczpospolitej (fot. Instytut Pamięci Narodowej, Kraków). Z powodu sytuacji epidemiologicznej ceremonia została jednak przesunięta na późniejszy termin.
Uhonorowanie węgierskiego premiera było możliwe dzięki współpracy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i Sejmiku Województwa Małopolskiego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie oraz Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Inicjatorem przedsięwzięcia pomnika był Komitet Społeczny Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie. Dzieło wykonał prof. Stefan Dousa (fot. Instytut Pamięci Narodowej, Kraków).
Więcej informacji znajdą Państwo na: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/121522,W-Krakowie-stanal-pomnik-Pla-Telekiego-premiera-Wegier-przyjaciela-Polski.html
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie przedstawia filmowy dokument poświęcony Pálowi Telekiemu, dwukrotnemu premierowi Węgier (1920-1921 i 1939-1941), który odegrał istotną rolę w polskiej historii. Pomagał nam w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a także w obliczu niemieckiej i sowieckiej agresji w 1939 roku:
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/123680,Pl-Teleki-Syn-Wegier-brat-Polski.html
Spojrzeć ludziom prosto w oczy… W 90. rocznicę urodzin Jana Olszewskiego
W Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie (ul. Dunajewskiego 8) można oglądać wystawę „Spojrzeć ludziom prosto w oczy... W 90. rocznicę urodzin Jana Olszewskiego”. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających do końca grudnia 2020 roku. Prosimy o zachowanie reżimu sanitarnego.
Więcej informacji o tym wydarzeniu znajdą Państwo na: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/119285,Wystawa-poswiecona-Janowi-Olszewskiemu-na-krakowskim-Przystanku-Historia-IPN.html
Najdłuższych protest głodowy w PRL
Na krakowskich Plantach u wylotu ul. Reformackiej otwarta została 19 października 2020 roku wystawa plenerowa poświęcona jednemu z najgłośniejszych i najdłuższych rotacyjnych protestów głodowych w PRL. Będzie ją można oglądać do 19 listopada br. Wystawa Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie poświęcona jest protestowi, trwającemu od 19 lutego do 31 sierpnia 1985 roku na terenie parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie-Bieżanowie. Rozpoczęta cztery miesiące po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki akcja była odpowiedzią na nasilone represje wobec działaczy „Solidarności” i szkalowanie kapłanów.
Więcej informacji oraz linkę do broszury popularnonaukowej towarzyszącej wystawie (w formacie pdf) znajdą Państwo tutaj:
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/118867,194-dni-387-osob-Najdluzszy-protest-glodowy-w-PRL-Wystawa-na-Plantach-do-19-list.html
100. rocznica urodzin Świętego Jana Pawła II. Konferencja prasowa Instytutu Pamięci Narodowej
Zapraszamy na relację filmową z konferencji prasowej Instytutu Pamięci Narodowej (https://youtu.be/DffUd8uB2hw), podczas której zaprezentowane zostały nowe serwisy internetowe, przygotowane z okazji setnej rocznicy urodzin Karola Wojtyły – Świętego Jana Pawła II. W konferencji udział wzięli: prezes IPN dr Jarosław Szarek, redaktor naczelny „Gościa Niedzielnego” - ks. Adam Pawlaszczyk i dr Andrzej Grajewski, tygodnik „Gość Niedzielny”.
A) Serwis internetowy „W Wadowicach wszystko się zaczęło”: wadowice1920.gosc.pl
Unikatowe fotografie oraz dokumenty z archiwum IPN związane z Janem Pawłem II w jednym miejscu. Opowieść o rodzinnych stronach Karola Wojtyły. Rodzice, dziadkowie i dom rodzinny przyszłego papieża. Walka o granice odrodzonej Polski, wpływ patriotycznych tradycji na kształtowanie się osobowości młodego Karola – oto przykładowa tematyka poszczególnych bloków serwisu internetowego. Oprócz tego 100 zdjęć (w tym kilkadziesiąt unikatowych), dokumenty z archiwum IPN i teksty renomowanych autorów. Portal został przygotowany przez redakcję tygodnika „Gość Niedzielny” oraz Instytut Pamięci Narodowej.
B) Serwis internetowy: pielgrzymki.ipn.gov.pl
Instytut Pamięci Narodowej przygotował także portal tematyczny dotyczący wizyt papieża w Polsce w okresie PRL, który będzie dostępny od 15 maja 2020 roku. W serwisie będzie można znaleźć dokumenty w wersji cyfrowej, fotografie SB, ulotki i wiele innych materiałów z Archiwum IPN.
Tablica pamięci ofiar zbrodni katyńskiej na budynku Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie
Na ścianie budynku Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie przy ul. Lucjana Rydla zamontowana została brązowa tablica, upamiętniająca zamordowanych przez Rosjan oficerów Wojska Polskiego. Ze względu na epidemię uroczystość odsłonięcia została przeniesiona na późniejszy termin. Upamiętniono szefów: Komendy Miasta Kraków – pułkownika Felicjana Madeyskiego-Poraja, Komendy Rejonu Uzupełnień w Dębicy – podpułkownika Waleriana Orłowskiego oraz Komendy Rejonu Uzupełnień w Dębicy – podpułkownika Kazimierza Czyżewskiego. Tablica została ufundowana przez krakowski Instytut Pamięci Narodowej i Wojewódzki Sztab Wojskowy w Krakowie w związku z obchodami 80. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Pułkownik Felicjan Madeyski-Poraj / Urodził się 13 marca 1890 r. w Tołszczowie w powiecie lwowskim. Ukończył austriacką szkołę oficerską i został wcielony do armii austriackiej. Od listopada 1918 r. służył w Wojsku Polskim z przydziałem do pociągów pancernych. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Za zasługi na polu bitwy został odznaczony Orderem Virtutu Militari. Od 1922 r. służył w dywizjonach samochodowych. W 1928 r. został przeniesiony do Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych, rok później stanął na czele Szefostwa Broni Pancernych. Następnie był dowódcą najpierw 1. a później 5. dywizjonu samochodowego. W 1934 r. został komendantem Komendy Miasta Kraków. Oprócz Virtuti Militari odznaczono go Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych oraz Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Wzięty do niewoli podczas wojny obronnej w 1939 r., trafił do rosyjskiego obozu jenieckiego w Starobielsku. Został zamordowany przez Rosjan wiosną 1940 r. w Charkowie.
Podpułkownik Walerian Orłowski / Urodził się 17 września 1893 r. w Kimpulungu koło Czerniowiec. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Walczył w I wojnie światowej, dostał się do niewoli. Wstąpił do formujących się jednostek Wojska Polskiego we Włoszech. Służył w armii gen. Józefa Hellera. W czerwcu 1919 r. powrócił do Polski i został przydzielony do 15. pułku strzelców pieszych, a następnie do 50. pułku piechoty strzelców kresowych. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Do 1927 r. służył w 50. pułku piechoty jako dowódca baonu oraz kwatermistrz. Następnie został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Dębicy (komendant od 1929 r.). Został odznaczony Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Aresztowany przez Rosjan pod Tarnopolem, był jeńcem obozu w Kozielsku. Został zamordowany przez Rosjan wiosną 1940 r. w Katyniu.
Podpułkownik Kazimierz Marian Czyżewski / Urodził się 21 stycznia 1893 r. w Żołyni koło Łańcuta. Studiował i doktoryzował się na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był członkiem Związku Strzeleckiego. Brał udział w I wojnie światowej. W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w szeregach 16. pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej. W 1922 r. został przeniesiony do 49. Huculskiego Pułku Strzelców w Kołomyi, następnie był instruktorem oraz dowódcą kompanii 1. Korpusu Kadetów we Lwowie. W 1928 r. przeszedł do 19. pułku piechoty we Lwowie. W 1930 r. został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Bochni (komendant od 1933 r.). Wzięty do rosyjskiej niewoli podczas wojny obronnej trafił do obozu w Kozielsku. Został zamordowany przez Rosjan wiosną 1940 r. w Katyniu.
75. rocznica aresztowania generała Stanisława Rostworowskiego
Informacja własna
75 lat temu, 11 sierpnia 1944 roku, w mieszkaniu przy ul. Świętego Marka 8 w Krakowie Niemcy aresztowali generała Stanisława Rostworowskiego, gospodarzy mieszkania Jadwigę i Zygmunta Karłowskich oraz przebywających tam krewnego i ich służącą.
Generał Rostworowski – uczestnik walk niepodległościowych z lat 1914–1921, oficer służby stałej II RP – pełnił wówczas funkcję inspektora Komendy Głównej Armii Krajowej na Okręg Kraków, a Jadwiga i Zygmunt Karłowscy, właściciele apteki na ul. Floriańskiej 15 byli m.in. organizatorami służby sanitarnej Armii Krajowej w Krakowie. Generał i małżeństwo Karłowskich zostali zamordowani przez Niemców i do dzisiaj nie mają swoich - nawet symbolicznych - grobów.
12 sierpnia 2019 roku Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zorganizował przy ul. Świętego Marka 8 okolicznościową uroczystość. Pod pamiątkową tablicą złożono kwiaty, przemawiali przedstawiciele Instytutu, środowiska AK-owskiego oraz Muzeum Farmacji, a także rodzin Karłowskich i Rostworowskich.
Zapraszamy Państwa do obejrzenia zdjęć, autorstwa p. Mirosława Boruty:
https://photos.app.goo.gl/xqDL8LZug6vrH3ck8
oraz relacji którą przygotowała Kronika Krakowska (4:07-6:59):
https://krakow.tvp.pl/43909713/12082019-1830
Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ofiary Operacji Polskiej NKWD
Instytut Pamięci Narodowej
Na placu o. Adama Studzińskiego w Krakowie 8 stycznia 2018 r. odbyła się uroczystość upamiętniająca ofiary operacji polskiej NKWD z lat 1937-1938. Tablicę pamiątkową, wykonaną przez artystę rzeźbiarza Tomasza Wenklara, poświęcił biskup krakowski Jan Szkodoń.
- Tablica poświęcona pamięci naszych rodaków zgładzonych w Związku Sowieckim zawisła w miejscu szczególnym. U podnóża Wawelu i katedry wawelskiej. Miejscu, które mówi nam, czym jest polskość i jest sercem polskości - powiedział podczas uroczystości w Krakowie prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek.
W imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy kwiaty złożył dyrektor biura Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, Maciej Wilamowski. Prezes IPN przekazał ponadto małopolskiej kurator oświaty Barbarze Nowak pierwszy egzemplarz teki edukacyjnej na temat operacji polskiej NKWD. Wkrótce materiały te trafią do każdej szkoły ponadpodstawowej w kraju. Symboliczną opiekę nad odsłoniętą tablicą przejęła młodzież XLIV Liceum Ogólnokształcącego im. księdza Stanisława Konarskiego w Krakowie.
Operacja polska NKWD 1937-1938
Być Polakiem w Związku Sowieckim w 1938 r. to mniej więcej to samo, co być Żydem w III Rzeszy. Kolejne fale antypolskiego terroru, którego apogeum stanowiła tzw. operacja polska NKWD lat 1937-1938, doprowadziły do wymordowania około 111 tys. obywateli sowieckich narodowości polskiej.
- Naszych rodaków mordowano tylko za to, że byli Polakami. Wystarczyło polskie nazwisko albo kilka zdań wypowiedzianych po polsku. Nie było żadnych procesów. Skazywanie na śmierć lub zesłanie trwało kilkadziesiąt sekund - mówił podczas krakowskiej uroczystości prezes IPN dr Jarosław Szarek.
Na mocy podpisanego 21 marca 1921 r. traktatu ryskiego, kończącego wojnę polsko-bolszewicką lat 1919-1920, na terytorium Związku Sowieckiego pozostało ponad milion Polaków. Byli to m.in. rdzenni mieszkańcy I Rzeczypospolitej i potomkowie zesłańców z czasów carskich. Inicjatorem osławionej operacji polskiej NKWD był sam Józef Stalin, a ówczesny ludowy komisarz bezpieczeństwa państwowego Nikołaj Jeżow dostarczył mu „argumentów”. Według zwierzchnika NKWD większość Polaków – głównie na Białorusi i Ukrainie – była członkami Polskiej Organizacji Wojskowej, agentami wywiadu Wojska Polskiego albo policji politycznej, a zatem elementem niepożądanym dla komunistów. Przez cały okres międzywojenny sowiecka propaganda wytrwale kreśliła fałszywy obraz Polaka – wroga, wyzyskiwacza i ciemiężyciela narodów.
Statystki operacji polskiej NKWD, przeprowadzonej na rozkaz Jeżowa nr 00485 z 11 sierpnia 1937 r., są przerażające. Ogólna liczba represjonowanych w Związku Sowieckim Polaków wynosi około 200 tys., a karę śmierci wykonano co najmniej na 111 tys. osób. Sowieci uznali po prostu, że „Polacy nie kwalifikują się do resocjalizacji”. Naszych rodaków masowo mordowano albo zsyłano do łagrów, gdzie umierali z głodu i wycieńczenia, zmuszeni do niewolniczej pracy.
Sowieci uprościli nawet swoje procedury dla szybszego skazywania aresztowanych. Powołali tzw. dwójki, które klasyfikowały Polaków. Składały się one z szefa miejscowego NKWD i prokuratora. Listy skazanych zatwierdzano w Moskwie. Z zasady, w 95 proc. przypadków, orzekano najwyższy wymiar kary. Protokoły lądowały na biurku Jeżowa, a ten nawet ich nie czytał. Otwierał na ostatniej stronie i ze śmiechem pytał: „Ilu tu Polaczków?”. Bez mrugnięcia okiem podpisywał dokumenty, podobnie jak sowiecki prokurator generalny Andriej Wyszynski, Polak z pochodzenia.
Przywracamy pamięć o ofiarach sowieckiej zbrodni
Dziś symbolem komunistycznych zbrodni jest przede wszystkim rozstrzelanie polskich jeńców w Katyniu, Charkowie, Miednoje i innych miejscach kaźni z lat 1940-1941, tymczasem w ramach operacji polskiej NKWD zginęło dziesięć razy więcej niewinnych ludzi. Tragiczne wydarzenia sprzed ponad 80 lat są jednak w Polsce niemal nieznane. W czasach komunizmu był to temat tabu, a w odróżnieniu od tragedii katyńskiej czy wołyńskiej, powszechna pamięć o operacji polskiej NKWD nie została wciąż przywrócona.
W krakowskiej uroczystości upamiętniającej ofiary sowieckiej zbrodni wzięli także udział m.in.: przedstawiciele Sejmu, władz wojewódzkich i samorządowych, kuratorium oświaty, policji, NSZZ „Solidarność”, organizacji społecznych i kombatanckich, a także dyrekcja, nauczyciele i młodzież XLIV Liceum Ogólnokształcącego im. księdza Stanisława Konarskiego w Krakowie oraz wiele innych osób.
NKWD. Zabić Polaków 1937-1938
Mirosław Boruta
Po wyznaczeniu granic w Traktacie Ryskim 1921 roku setki tysięcy Polaków pozostały w republikach sowieckich i państwach bałtyckich. Szczególnie prześladowano ich w białoruskiej i ukraińskiej części ZSRS, podobnie jak w Rosji (Moskwie czy Petersburgu), a ponieważ eksperyment wytworzenia Polaka sowieckiego poniósł fiasko, postanowiono w 1936 roku zesłać ich na Syberię i do Kazachstanu, a potem 130.000 Polaków oskarżono o zdradę, 111.000 mordując natychmiast, tylko za to, że byli Polakami. To pięciokrotnie więcej niż kilka lat potem w Katyniu.
W najnowszym czasopiśmie "Biuletynie IPN" (7-8/2017) mowa jest głównie o przerażającej zbrodni rosyjskiej na Polakach. Jak czytamy w Wikipedii "była to operacja dotycząca zbiorowo (w formie oficjalnej) największej liczby członków konkretnej narodowości, w tym wypadku polskiej. Akcja objęła wszystkich Polaków, bez względu na przynależność klasowo-społeczną, decydowała narodowość. Wśród zamordowanych i deportowanych byli: Polacy, mieszkańcy dawnego terytorium Rzeczypospolitej na wschód od granicy państwowej II RP, ustalonej w 1921 traktatem ryskim; wszyscy jeńcy polscy po wojnie polsko-bolszewickiej, znajdujący się jeszcze w ZSRR; wszyscy imigranci z Polski; uchodźcy polityczni z Polski (głównie członkowie KPP); członkowie i założyciele PPS oraz innych partii niekomunistycznych; działacze narodowi mniejszości polskiej w ZSRR (w praktyce każdy Polak); rodziny tych osób. Eksterminacja zdziesiątkowała także polskie duchowieństwo katolickie, które zostało przeznaczone do całkowitej likwidacji. Spośród 470 duchownych, świadczących posługę w sowieckiej Rosji po zakończeniu czystki etnicznej, pozostało zaledwie 10 kapłanów oraz dwa czynne kościoły katolickie – w Moskwie i Leningradzie". Większość aresztowano i stracono przypisując im niepotwierdzoną żadnymi dowodami przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej.
Do numeru dołączono płytę DVD z filmami: Liliany Komorowskiej i Diany Skay'i „Ojcu” i Grzegorza Górnego „Marchlewszczyzna”. Szkoda tylko, że na okładce zamiast zdjęć Ofiar, Ich rodzin lub miejsc pamięci (choćby ze stron 74, 79, 112 lub 120) znalazła się fotografia katów - rosyjskich morderców.
Więcej informacji o biuletynie znajdą Państwo na stronie www.pamiec.pl:
http://pamiec.pl/pa/biblioteka-cyfrowa/biuletyn-ipn/biuletyn-ipn-od-2017/17078,Biuletyn-IPN-nr-7-82017.html
Kedyw, Akcja Koppe i nie tylko…
Zbigniew Galicki
11 lipca przypada 73. rocznica Akcji Specjalnej Koppe, przeprowadzonej w Krakowie przy ul. Powiśle przez żołnierzy z harcerskiego batalionu „Parasol”, przy wsparciu Kedywu Okręgu Kraków Armii Krajowej, celem której był niemiecki dygnitarz gen. Wilhelm Koppe.
W tym roku uroczystości rocznicowe odbyły się 8 lipca. Zapraszam Państwa do obejrzenia zdjęć:
https://goo.gl/photos/fzhmCEBgVDdbbBCv6
Mord w lesie katyńskim
Alicja Rostocka
11 kwietnia 2017 roku Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował w Warszawie nową publikację "Mord w lesie katyńskim", wydany po polsku pierwszy tom materiałów tzw. komisji Maddena. Są to dokumenty i relacje świadków, którzy zeznawali przed specjalną komisją śledczą Kongresu w latach 1951–1952. Zapraszam Państwa do obejrzenia fotoreportażu z "Przystanku Historia":
https://goo.gl/photos/44NpyAoyaB4fFTbS7
Uroczyste otwarcie Centrum Edukacyjnego IPN Przystanek Historia
Alicja Rostocka
23 lutego 2017 roku Krakowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej zaprosił Krakowian i Gości Naszego Miasta na uroczyste otwarcie Centrum Edukacyjnego - Przystanek Historia z udziałem prezesa IPN dra Jarosława Szarka. Centrum mieści się w siedzibie Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej przy ul. Dunajewskiego 8 (na rogu z ul. Garbarską). Zapraszam do obejrzenia fotoreportażu: https://goo.gl/photos/m1ZdXnV3GFERcFNj9
Kaźń profesorów lwowskich. Wzgórza Wuleckie 1941
Kazimierz Bartel
Niemiecki mord na Polakach, profesorach i docentach lwowskich uczelni (oraz członkach Ich rodzin i współlokatorach) z 4 (a także 11 i 26) lipca 1941 roku to jedna z najbardziej haniebnych zbrodni II wojny światowej. Niemcom wydawało się, że o tej zbrodni świat się nie dowie. Prawdy jednak nie da się ukryć, dowiedzieliśmy się o niej m.in. dzięki prof. Karolinie Lanckorońskiej, której oprawcy opowiedzieli o tym w przekonaniu, że wkrótce i ona zostanie zamordowana... Wystawa została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu, a można ją oglądać na pl. Szczepańskim od 1 do 16 grudnia 2016 roku.
Zapraszam Państwa do obejrzenia 69 zdjęć:
https://goo.gl/photos/hNWNJFQUbTV8DRm58
Obchody 77. rocznicy haniebnego napadu Rosjan na Polskę 17 września 1939 roku i Dnia Sybiraka
Andrzej Kalinowski
W piątek, 16 września 2016 roku, organizator – Instytut Pamięci Narodowej (Oddział w Krakowie) oraz współorganizatorzy: Kuratorium Oświaty i Wychowania w Krakowie, Komitet Opieki nad Miejscami Zbrodni Komunizmu, Związek Sybiraków (Oddział w Krakowie) i Związek Piłsudczyków (Oddział Małopolski) zaprosiły Krakowian i Gości Naszego Miasta na uroczyste obchody 77. rocznicy haniebnej agresji Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 roku i Dnia Sybiraka.
W uroczystościach, na zaproszenie Kuratorium, wzięła również udział młodzież szkół podstawowych i średnich. Mszy Świętej, odprawionej w Bazylice Mariackiej, przewodniczył w koncelebrze ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski a wspaniałe kazanie wygłosił ksiądz Szczepan Kardaś, doskonały wychowawca młodzieży. Kazanie poświęcone było dacie 17 września 1939 roku, dziejom naszego kraju na przestrzeni wieków. Nie brakowało w nim porównań do czasów obecnych, portretów sprzedawczyków i szlachetnych ludzi, ważnych wątków o znalezieniu we współczesnej Polsce właściwego miejsca dla siebie. "Po której stronie się opowiadasz?" - pytał kaznodzieja. To pytanie było bardzo potrzebne. W dzisiejszym świecie... pokemonów i innych pseudowartości. Ale czy młodzi ludzie to wszystko rozumieją?
Po Mszy Świętej nastąpiło uroczyste przejście pod Wzgórze Wawelskie, gdzie przy Krzyżu Narodowej Pamięci (Krzyżu Katyńskim) wysłuchaliśmy uroczystych przemówień, m.in. wicewojewody małopolskiego, p. Piotra Ćwika i małopolskiej kurator, p. Barbary Nowak. Przy Krzyżu złożono także wieńce i kwiaty, zapalono znicze, odczytano Apel Pamięci i oddano salwę honorową.
Zapraszam Państwa jeszcze do obejrzenia fotoreportażu, na który złożyło się 47 zdjęć:
https://goo.gl/photos/uxbT8qzKmLuBUvAv9
Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Święto Żołnierzy Wyklętych
Stefan Budziaszek
1 marca 2016 roku na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, "Solidarni 2010" / Oddział w Krakowie, zorganizowali spotkanie przy grobach zamordowanych przez komunistycznych bandytów Żołnierzy Niezłomnych: dowódcy oddziału ppor. Stefana Balickiego ps. "Bylina", zastępcy d-cy oddziału st. sierż. Stanisława Szajny ps. "Orzeł" i kapelana oddziału ks. Władysława Gurgacza, ps. "Sem":
• https://www.youtube.com/watch?v=gdl_QRWYA8U
I jeszcze kilka „komórkowych” zdjęć nadesłanych przez p. Mirosława Borutę. Przypominają one o naszej modlitwie także przy grobach śp. ojca Adama Studzińskiego i śp. profesora Janusza Kurtyki:
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/1Marca2016mb
Koncert Galowy w hołdzie Żołnierzom Niezłomnym
Informacja własna
28 lutego 2016 roku Instytut Pamięci Narodowej wraz ze Stowarzyszeniem Passionart przygotował dla Krakowian i Gości Naszego Miasta znakomity wieczór.
W ramach Obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych mogliśmy wziąć udział w koncercie galowym w Audytorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W koncercie, którego gwiazdą była Katy Carr, brytyjska wokalistka - której mama jest Polką - a która od lat śpiewa o polskiej historii narodowej, szczególnie tej z lat 1939-1945, choć i tej wcześniejszej także 😉 Solistce towarzyszyły chóry akademickie i muzycy orkiestry Passionart (fot. p. Mirosław Boruta).
A na 47. zdjęciach p. Andrzeja Kalinowskiego, odnajdą Państwo m.in. bohaterów wieczoru:
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/28Lutego2016ak
(Od Redakcji): I jeszcze linka do zdjęć p. Mieczysława Suczyńskiego. Mural poświęcony Żołnierzom Niezłomnym z krakowskich Azorów (ul. Tadeusza Makowskiego):
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/6310574455590757953
Konferencja prasowej z p. Katy Carr, czyli Wspólnota Brytyjsko-Polska…
Informacja własna
W piątek, 26 lutego 2016 roku, w siedzibie Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie miała miejsce niezwykła konferencja prasowa w której wzięli udział pp. Katy Carr, brytyjska wokalistka; Mateusz Prendota – prezes Stowarzyszenia Passionart oraz dr Marek Lasota, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.
Niezwykłość tej konferencji prasowej to możliwość spotkania z p. Katy Carr, dziewczyną z Nottingham, która dla Polski i polskości robi dużo więcej niż służby dyplomatyczne...
Nie dość, że wspaniale orientuje się w polskiej historii, a już szczególnie tej z okresu II wojny światowej to jest również autentyczną pasjonatką Polski patriotycznej i bohaterskiej. Wyraz tego odnaleźliśmy chociażby w elementach dodatków do sukienki czy emblematach na instrumencie przy akompaniamencie którego zaśpiewała dla nas fragmenty "Dziś do Ciebie przyjść nie mogę"... (fot. p. Mirosław Boruta).
Już dzisiaj, w niedzielę, koncert p. Katy Carr w Krakowie.
Podczas konferencji zaprezentowano obszerną listę przedsięwzięć związanych z krakowskimi i małopolskimi obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
I jeszcze linka do „komórkowych” fotografii autorstwa p. Mirosław Boruty i jednego zdjęcia, które zrobiła p. Dominika Cicha, dziękujemy:
https://picasaweb.google.com/103511753291993799832/26Lutego2016mb